اصطلاحات آرچ

در این صفحه اصطلاحاتی که در جامعه آرچ لینوکس زیاد بکار برده می‌شود را بررسی می‌کنیم. اگر می‌خواهید اصلاحات دیگری به این صفحه اضافه کنید، کاملا آزادید. اما لطفا دقت کنید که هر اصطلاح را در جای خود و به ترتیب حروف الفبا قرار دهید.

ABS

سامانه ساخت ارچ (ABS) در موارد زیر کاربرد دارد:

• ساخت بسته های نرم افزاری جدیدی که هنوز بسته ای برایشان وجود نداشته است.
• شخصی سازی/ اصلاح بسته های موجود مطابق نیازهایتان (فعال یا غیر فعال سازی برخی گزینه ها)
• بازسازی کل سیستم از بنیان با استفاده از فلگهای کامپایلرتان، مانند جنتو
• دریافت ماژولهای کرنلی که با کرنل سفارشی شما کار میکند.

ندانستن ABS هیچ خللی در استفاده شما از آرچ لینوکس ایجاد نمیکند. اما دانستن آن مفید است.

Arch Linux

آرچ لینوکس باید به این عناوین معرفی شد:

• Arch Linux
• Arch (اشاره به Linux)
• archlinux (نام یونیکسی)

اسمهای دیگری مثل: ArchLinux, Archlinux, archLinux, aRcHlInUx و موارد دیگر، صرفا اسم‌های عجیب و غریب و جهش‌هایی خنده‌دار هستند. تلفظ رسمی Arch, آرچ است. مانند Archer به معنی کماندار. تلفظ آرک غلط است.

Arch Linux Archive

بایگانی آرچ لینوکس (ALA) که پیشتر بنام ماشین عقبگرد آرچ لینوکس (ARM)، شناخته میشد، تصاویر آنی مخازن، ایمیج‌های ایزو و پرونده‌های مربوط به bootstrap را در طی زمان ذخیره می‌کند.

AUR

مخزن کاربران آرچ (AUR)، یک مخزن غیر رسمی است برای کاربران آرچ، که توسط جامعه کاربران آرچ اداره می‌شود. AUR حاوی توصیف‌های بسته‌ها (PKGBUILDs) است که به شما این اجازه را میدهد که سورس کد بسته‌ها را با makepkg کامپایل و با pacman نصب کنید. AUR برای به اشتراک گذاری بسته‌ها در میان جامعه کاربری و تسریع انتقال بسته‌های محبوب به مخزن community ساخته شده است. شمار زیادی از بسته های موجود در مخازن رسمی، از AUR شروع کرده اند. در AUR کاربران می‌توانند بسته‌های‌ ساخته شده‌‌ی خود ( شامل PKGBUILDs و دیگر پرونده‌ها) را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. اعضای جامعه AUR می‌توانند به بسته ها رای مثبت یا منفی بدهند. اگر یک بسته به اندازه کافی محبوب شود-به علاوه هم پروانه مناسبی داشته باشد و هم از لحاظ فنی خوب بسته بندی شده باشد- میتواند به مخزن رسمی community راه یابد، که در این صورت مستقیما از طریق pacman یا abs قابل دستیابیست.

bbs

سیستم تابلو اعلانات (Bulletin Board System) که در آرچ فقط انجمن‌هایی را که در اینجاست، پشتیبانی می‌کند.

community

مخزن community جائیست که بسته های از پیش ساخته شده، توسط کاربران مورد اعتماد در دسترس عموم قرار می‌گیرند. بیشتر بسته های این مخزن، از AUR وارد شده اند.

core

مخزن core حاوی بسته‌های اساسی برای سیستم آرچ لینوکس است. مخزن core تمام آنچه را که یک سیستم خط فرمانی را راه می اندازد در خود دارد.

custom/user repository

هرکسی میتواند یک مخزن بسازد و آن را برای استفاده همگان آنلاین کند. برای ساخت چنین مخزنی برای بسته هایتان، شما به مجموعه ای از بسته ها و یک پایگاه داده سازگار با pacman نیاز دارید. فایلهایتان را آنلاین میزبانی کنید تا هرکس خواست از فایلهای شما استفاده کند، مخزن شما را به لیست مخزنهایش اضافه کند. مخزن محلی سفارشی را ببینید.

Developer

نیمه خدایانی که بدون دریافت هیچ پولی آرچ را بهبود میبخشند. توسعه دهندگان فقط توسط خدایان ترفیع رتبه میگیرند مانند جاد ویِنت و آرون گیریفین که توسط تاکوس ترفیع رتبه یافتند !!

extra

بسته‌های رسمی آرچ مجموعه‌ای نسبتا ساده هستند، ولی ما بعنوان مکمل، بسته های بزرگتر و پیچیده تری را در مخزن extra قرار داده‌ایم که شامل ابزارهای بسیار زیادی است که هیچگاه وارد بسته های core نشده‌اند. این مخزن با بسته های ارسالی جامعه قوی آرچ دائما در حال رشد است. در این مخزن فضای میزکار، مدیر پنجره و بسیاری از برنامه های کاربردی روزمره وجود دارند.

initramfs

فایل سیستم آغازینی که در حافظه موقت (RAM) ایجاد میشود. mkinitcpio را ببینید.

initrd

منسوخ شده است. امروز از initrd بعنوان مترادفی برای initramfs استفاده می‌شود.

KISS

مخفف ساده نگهش دار احمق! (Keep It Simple, Stupid). سادگی مهمترین اصل آرچ لینوکس است که تلاش میکنیم به آن برسیم.

makepkg

makepkg بسته هایتان را می‌سازد. makepkg محتویات پرونده‌ی PKGBUILD را می‌خواند. هر آنچه که نیاز است، یک پلتفرم قادر به ساخت بسته، یک curl و چند اسکریپت ساخت است. مزیت ساخت مبتنی بر اسکریپت این است که شما واقعا به یکباره کار را تمام می‌کنید. زمانی که شما اسکریپ ساخت یک بسته را در اختیار دارید، تنها کاری که باید بکنید این است که makepkg را اجرا کنید تا تمام این فرایندها به یکباره انجام شوند: دانلود و تائید پرونده کد منبع، بررسی وابستگی‌ها، پیکربندی تنظیمات زمان ساخت، ساخت بسته، نصب بسته در ریشه موقتی (fakeroot)، اعمال شخصی سازی، تولید ابر اطلاعات و بسته بندی همه چیزی برای اینکه pacman بتواند از آن استفاده کند.

namcap

namcap یک ابزار وارسی بسته است که مشکلات بسته های آرچ لینوکس و PKGBUILDها را جستجو می‌کند. namcap می‌تواند مجموعه قوانینی را روی لیستی از پرونده‌ها، خود پرونده‌ها و یا PKGBUILDها اعمال کند. خروجی این قوانین لیستی از پیغام‌هاست. هر پیغام می‌تواند یکی از این سه مورد باشد: خطا، اخطار و اطلاعات( بعنوان نکات مفید و نظرات در نظر بگیرید). خطاها که با E نشان داده می‌شوند، چیزهایی هستند که namcap کاملا مطمئن است که غلط هستند و باید تصحیح شوند. اخطارها که با W نشان داده میشوند، چیزهایی هستند که namcap فکر می‌کند باید اصلاح شوند. اما اگر شما دقیقا می‌دانید که چکار می‌کنید، می‌توانید آن را نادیده بگیرید. اطلاعات یا I فقط زمانی نشان داده می‌شود که شما از آرگمان اطلاعات استفاده کرده باشید. پیغام‌های اطلاعاتی، اطلاعات مفیدی به شما میدهند، اما لازم نیست با دیدن این نوع پیغام‌ها چیزی را تغییر دهید.

package

هر بسته یک بایگانی است که شامل موارد زیر می‌شود:

• همه پرونده‌های کامپایل یک برنامه
• ابرداده‌های برنامه مثل: نام برنامه، نسخه، وابستگی‌ها
• پرونده‌های نصبی و دستورالعمل های مورد نیاز pacman
• پرونده‌های دیگری که برای راحتی کار شماست(اختیاری).مثل اسکریپتهای start/stop

مدیر بسته آرچ که pacman نام دارد، می‌تواند بسته ها را نصب، لغو نصب و به روز رسانی کند. استفاده از بسته‌ها بجای کامپایل کردن آن‌ها از کد منبع و نصب کردن چندین مزیت عمده دارد:

• به روز رسانی آسان: به محض اینکه نسخه جدیدتری از یک بسته نصب شده در مخازن قرار بگیرد، پکمن بسته شما را به روز می‌کند.
• بررسی وابستگی‌ها: پکمن وابستگی‌ها را مدیریت می‌کند. تنها کاری که شما باید بکنید این است که برنامه را برای پکمن معین کنید تا پکمن برنامه را بهمراه وابستگی‌های مورد نیاز برنامه نصب کند.
• حذف تر و تمیز: پکمن لیست تمام فایلهای موجود در بسته ها را دارد. بدین ترتیب وقتی شما بسته ای را حذف کنید، هیچ فایلی از آن به جا نمی‌ماند.

نکته: توزیع‌های مختلف گنو/لینوکس، بسته ها و مدیر بسته‌های مخصوص به خود را دارند. به این معنا که شما نمی‌توانید از پکمن برای نصب بسته‌های دبیان روی آرچ استفاده کنید.

Package maintainer

نقش نگهدارنده‌های بسته، بروز رسانی کردن بسته‌های دارای نسخه جدید و پاسخگویی در مورد مشکلات مربوط به آن بسته است. واژه نگهدارنده ممکن است به هر یک از این افراد اطلاق گردد:

• یک توسعه دهنده هسته آرچ لینوکس که بسته‌ای را در مخازن رسمی (core, extra یا testing ) نگه می‌دارد.
• کاربر مورد اعتمادی از جامعه کاربران آرچ که یک بسته پشتیبانی نشده یا غیر رسمی را در مخزن community نگه می‌دارد.
• یک کاربر معمولی که PKGBUILD ها و سورس کدهای محلی را در AUR نگه می‌دارد.

نگهدارنده بسته کسی است که هم اکنون در قبال آن بسته مسئول است. ممکن است اسامی نگهدارنده های قبلی بعنوان همکاران سابق در PKGBUILD در کنار دیگر کسانی که در توسعه بسته نقش داشته اند، ذکر شود.

pacman

مدیر بسته pacman یکی از بارزترین شاخصه های آرچ لینوکس است. پکمن یک فایل باینری ساده را با سیستم ساخت آسانش ترکیب می‌کند. هدف پکمن هرچه ساده‌تر ساختن مدیریت بسته های دانلود شده/ نصب شده از مخازن رسمی یا مخازن کاربران آرچ است. پکمن با همگام سازی لیست بسته های نصب شده با بسته های موجود در سرور اصلی، سیستم را به روز نگه می‌دارد. این مدل کارساز/کارخواه این امکان را به کاربر می‌دهد که با یک دستور ساده، هر بسته‌ای را که می‌خواهند، با تمام وابستگی‌هایش بارگیری/نصب کنند.

محض اطلاع: پکمن توسط خالق آرچ لینوکس یعنی جاد ویِنت، نوشته شده است. از پکمن بعنوان مدیر بسته در توزیع‌هایی مثل: FrugalWare, Rubix, OfficeZero و صد البته توزیع‌های مبتنی بر آرچ مثل : AEGIS و Archie استفاده می‌شود.

pacman.conf

این پرونده پیکربندی pacman است که در etc/ قرار دارد. برای مشاهده کامل توضیحات پکمن و قابلیت‌های آن، این دستور را در شبیه‌ساز پایانه اجرا کنید:

$ man pacman.conf

PKGBUILD

PKGBUILDها اسکریپت‌های کوچکی هستند که برای ساخت بسته مورد استفاده قرار می‌گیرند. دقت داشته باشید که PKGBUILD‌ها حاوی سورس کد نمی‌باشند، بلکه فقط لینک‌های سورس کدها در آن موجود است. makepkg از اطلاعات موجود در PKGBUILD برای ساخت بسته استفاده می‌کند. برای اطلاعات بیشتر ساخت بسته را بخوانید.

repository/repo

مخازن حاوی بسته‌های از پیش کامپایل شده یک یا چند PKGBUILD است. مخازن رسمی برای سهولت نگهداری به چند بخش مختلف تقسیم می‌شوند. پکمن از این مخازن برای جستجو و نصب بسته‌ها استفاده می‌کند. مخازن می‌توانند محلی (روی رایانه شما) یا راه دور(در این مورد بسته باید اول دانلود و سپس نصب شود) باشند.

RTFM

مخفف Read The Fine Manual به معنی دستورالعمل مناسب را بخوانید. این جمله ساده در جواب اکثر کاربران تازه واردی استفاده میشود که می‌پرسند "فلان برنامه چگونه کار می‌کند؟". در صورتی که اهداف و کارکرد برنامه، در دستورالعمل‌های آن برنامه بطور کامل نوشته شده است. این عبارت بیشتر جایی به کار برده می‌شود که کاربر هیچ تلاشی برای یافتن راه حل مشکلش نکند. اگر کسی این جمله را خطاب به شما اظهار کرد، بدانید که او با شما هیچ خصومت شخصی ندارد، بلکه تنبلی شما او را به ستوه آورده است. هروقت به شما گفتند RTFM ، باید به سراغ مطالعه مستندات و دستورالعملهای برنامه بروید.

نکته: برای یافتن دستورالعملهای یک برنامه به نام PROGRAM-NAME، این دستور را در محیط خط فرمان تایپ کنید: ‎man PROGRAM-NAME‎

اگر جواب پرسشتان را در دستورالعمل‌ها و مستندات برنامه نیافتید، رو‌ش‌های زیادی برای یافتن جواب هست. از جمله:

• جستجو در ویکی
• جستجو در انجمن
• جستجو میلینگ لیست‌ها
• جستجو در وب

testing

در این مخزن بیشتر بسته‌ها و به روز رسانی‌های بسته‌هایی قرار دارند که قرار است وارد مخازن اصلی شوند. این بسته ها در اینجا تست می‌شوند تا باگ‌ها و مشکلات به روزرسانی آنها کاملا پدیدار شود. در حالت عادی این مخزن غیر فعال است. اما در ‎/etc/pacman.conf‎ می‌توانید بصورت دستی آن‌را فعال کنید.

The Arch Way

مسیر آرچ, این اصلاح در گذشته بکار می‌رفت و به اصول آرچ لینوکس اشاره می‌کرد.

TU, Trusted User

کاربر مورد اعتماد کسی است که مخازن AUR و community را نگه‌داری می‌کند. اگر بسته‌ای در AUR آرای کافی را از طرف کاربران بدست آورد، کاربر مورد اعتماد آن بسته را به مخزن community انتقال می‌دهد. TU‌های جدید با اکثریت آرای TUهای فعلی منصوب می‌شوند. کاربران مورد اعتماد از دستورالعمل‌های کاربران مورد اعتماد و مصوبات کاربران مورد اعتماد پیروی می‌کنند.

udev

udev یک شاخه دستگاه پویا فراهم می‌کند که تنها شامل پرونده‌های لازم برای دستگاه‌های فعلی است. udev پرونده‌های گره دستگاه را در dev/ میسازد یا حذف می‌کند. همچنین udev می‌تواند نام رابط شبکه را تغییر دهد. معمولا udev اجرا شده در سیستم ‎udev(8)‎ است و اگر دستگاهی به سیستم وصل شود یا از سیستم جدا شود، مستقیما ueventها را از کرنل می‌گیرد. راهنمای شماره‌های انتهای دستورات لینوکس: ۱.دستورات عمومی ۲.فراخوان‌های سامانه‌ای (system calls) ۳.توابع کتابخانه‌های C ۴.پرونده‌‌ها بخصوص(معمولا دستگاه‌ها، که در dev/ قرار دارند) و درایورها ۵.قالب‌های پرونده‌ها و قراردادها ۶.بازی‌ها و اسکرین سیورها ۷.متفرقه ۸.دستورات و سرویس‌های مدیریت سامانه کاربرد این شماره ها بدین گونه است. مثلا ‎udev(8)‎:

$ man udev

اگر رخدا دستگاهی به udev مخابره شود، udev ابتدا قوانین موجود در پیکربندی خود را با ویژگیهای دستگاه موجود در sysfs مطابقت میدهد تا دستگاه را بشناسد. قوانینی که در udev با sysfs مطابقت کنند، ممکن است اطلاعات بیشتری از دستگاه ارائه دهند یا نام گره دستگاه و چندین symlink را مشخص کنند و به udev فرمان دهد که برنامه های دیگری را بعنوان بخشی از مدیریت رخدادهای دستگاه اجرا کند.

wiki

همینجایی که الان هستید! محلی برای یافتن مستندات آرچ لینوکس. هرکسی میتواند مستنداتی اضافه کرده یا مستندات موجود را ویرایش کند.